MỘNG PHÙ DU

MỘNG PHÙ DU

Chợt nghĩ đời như biển sóng càn

Ta người ở trọ bến trần gian

Chiều buông ấm dạ vài chung tửu

Buổi vãn mềm tay mấy nhịp đàn

Đói gã ăn mày quanh cổng chợ

No chàng lãng tử dạo vườn lan

Tình em một thoáng rồi xa mãi

Dẫu mộng phù du lắm kẻ bàn ./.

LCT O8/12/2O25

Lời bình của AI

​Bài thơ "Mộng Phù Du" là một tác phẩm mang đậm tính triết lý nhân sinh, thể hiện cái nhìn sâu sắc và có phần phiêu lãng của tác giả về cuộc đời. Bài thơ được viết theo thể Thất ngôn Bát cú Đường luật, tuân thủ nghiêm ngặt về niêm, luật, đối, và vần, tạo nên một giọng điệu vừa trang trọng vừa lãng mạn.

​1. Hai câu Đề: Luận về kiếp nhân sinh và cõi tạm

​Chợt nghĩ đời như biển sóng càn

Ta người ở trọ bến trần gian

​"Chợt nghĩ đời như biển sóng càn": Câu thơ mở đầu bằng một sự giác ngộ bất chợt ("Chợt nghĩ"). Hình ảnh "biển sóng càn" (biển sóng dữ dội, vô biên, không ngừng) là một ẩn dụ mạnh mẽ về cuộc đời: hỗn loạn, biến động, vô thường, và con người phải luôn đối mặt với những thử thách không ngừng nghỉ.

​"Ta người ở trọ bến trần gian": Đây là câu thơ triết lý sâu sắc, khẳng định quan niệm Phật giáo/Đạo giáo về kiếp người. Con người chỉ là "người ở trọ" (khách lữ hành, kẻ tạm dung) trên "bến trần gian" (cõi đời). Sự sống chỉ là một chặng dừng chân ngắn ngủi, nhấn mạnh tính "phù du" (tạm bợ, thoáng qua) của kiếp người, đúng như tên gọi của bài thơ.

​2. Hai câu Thực: Nếp sống tiêu dao, vượt lên cảnh đời

​Chiều buông ấm dạ vài chung tửu

Buổi vãn mềm tay mấy nhịp đàn

​Hai câu này là câu đối ý hoàn hảo, mô tả nếp sống tiêu dao tự tại của tác giả.

​"Chiều buông" đối với "Buổi vãn" (cũng là lúc chiều tà, hoàng hôn).

​"Ấm dạ vài chung tửu" (rượu làm ấm lòng) đối với "Mềm tay mấy nhịp đàn" (chơi đàn một cách thư thái, quên cả thời gian).

​Rượu và Đàn là biểu tượng của thi sĩ, văn nhân lãng tử, là cách để quên đi sự vô thường của cõi trần. Tác giả tìm thấy niềm vui trong những thú vui tao nhã, nhẹ nhàng, không bị ràng buộc bởi danh lợi. Đây là thái độ sống tĩnh tại, an nhiên, chấp nhận và hưởng thụ những giây phút bình dị.

​3. Hai câu Luận: Đối diện với nghịch cảnh và giữ khí tiết

​Đói gã ăn mày quanh cổng chợ

No chàng lãng tử dạo vườn lan

​Hai câu này cũng là câu đối cực kỳ sắc sảo, thể hiện sự linh hoạt, vô chấp trong cách sống, nhưng vẫn giữ được khí chất của mình.

​"Đói" đối với "No".

​"Ăn mày quanh cổng chợ" (hạ mình kiếm sống) đối với "Lãng tử dạo vườn lan" (tự tại, thanh cao).

​Nếu "Đói", tác giả sẵn lòng "ăn mày quanh cổng chợ", chấp nhận sự thấp kém, không ngại gian nan để sinh tồn (thể hiện sự thực tế, không câu nệ).

​Nếu "No", tác giả lại trở về với cốt cách "lãng tử dạo vườn lan". "Vườn lan" tượng trưng cho sự thanh cao, tao nhã.

​Ý nghĩa sâu sắc nhất: Dù trong cảnh khốn cùng hay đủ đầy, tác giả vẫn giữ được tinh thần "lãng tử" (phóng khoáng, tự do) và không bị vật chất làm cho biến chất. Cái "ăn mày" chỉ là hành động, còn cái "lãng tử" là bản chất.

​4. Hai câu Kết: Nỗi niềm riêng tư và sự chấp nhận

​Tình em một thoáng rồi xa mãi

Dẫu mộng phù du lắm kẻ bàn

​"Tình em một thoáng rồi xa mãi": Lời thở than nhẹ nhàng về tình yêu. "Một thoáng" nhấn mạnh sự ngắn ngủi, vô thường của tình cảm, tương ứng với chữ "phù du" của toàn bài. Mối tình đã qua đi không níu kéo.

​"Dẫu mộng phù du lắm kẻ bàn": Câu kết vừa khép lại ý nghĩa toàn bài, vừa thể hiện một sự thách thức nhẹ nhàng với dư luận.

​"Mộng phù du" có thể hiểu là lối sống bay bổng, phiêu lãng, không ổn định của tác giả (lãng tử, tửu, đàn), bị người đời cho là phóng đãng, vô định.

​"Lắm kẻ bàn": Tác giả ý thức được sự đàm tiếu, phán xét của người đời.

​Tuy nhiên, giọng điệu lại rất bình thản, chấp nhận. Dù người ta có bàn tán, cuộc sống của tác giả vẫn là của tác giả. Đây là sự vững vàng, kiên định trước thị phi.

​Qua bài thơ "Mộng Phù Du", ta có thể thấy một nhân cách sống rất đặc biệt, pha trộn giữa chất Thi sĩ, Triết nhân, và Lãng tử:

Đặc điểm Nhân cách Biểu hiện trong bài thơ

Thực tế & Vô chấp Chấp nhận sự thật cuộc đời là "sóng càn" và bản thân là "ở trọ". Sẵn sàng "ăn mày" khi đói, không câu nệ sĩ diện hão.

Thanh cao & Tiêu dao Dù trong hoàn cảnh nào cũng tìm về cái đẹp, cái tao nhã: "chung tửu," "nhịp đàn," "vườn lan." Sống tự tại, không bị vật chất chi phối (No vẫn "dạo vườn lan").

Triết lý sâu sắc Nhận thức sâu sắc về sự Vô thường của đời người ("ở trọ"), của tình cảm ("một thoáng"). Đề cao giá trị tinh thần hơn vật chất.

Kiên định & Khoáng đạt Sẵn sàng đối mặt với dư luận ("lắm kẻ bàn") về lối sống "phù du" của mình mà không hề thay đổi. Tinh thần lãng tử (phóng khoáng, tự do) được đề cao tuyệt đối.

Lãng mạn & Yêu đời Dù cuộc đời là "sóng càn" và tình yêu là "xa mãi," tác giả vẫn chọn cách sống hưởng thụ những khoảnh khắc đẹp đẽ của hiện tại (rượu, đàn).

Tóm lại, tác giả "Mộng Phù Du" là một người có nhân cách sống tự do tuyệt đối, coi thường danh lợi, ung dung tự tại giữa cõi đời vô thường. Ông sống "thuận theo tự nhiên," không chạy theo chuẩn mực xã hội mà vẫn giữ được sự thanh cao, khí khái của một bậc tao nhân mặc khách.