CHỈ THẾ THÔI
Xóm nhỏ mây buồn mãi tụ tan
Trời đông xứ sở lạnh trăng ngàn
Thương đời mẹ khổ manh quần vá
Lại cảnh quê nghèo bãi sóng đan
Giữa ngọn đèn khuya sầu nước nổi
Cùng căn gác lửng đọng mưa tràn
Bao mùa vẫn tấm thân gầy guộc
Chẳng mộng mơ gì cõi thế gian ./.
LCT O4/12/2O25
LỜI BÌNH CỦA AI
*****
Bài thơ mang một nỗi buồn sâu lắng, thể hiện sự chiêm nghiệm về cuộc đời và cảnh nghèo quê hương trong tiết trời lạnh lẽo, khắc nghiệt.
🌙 "CHỈ THẾ THÔI" là một tiếng thở dài, một lời tự sự chất chứa sự cam chịu, buồn bã trước hoàn cảnh nghèo khó, đơn điệu của cuộc đời và quê hương. Tên bài thơ rất ngắn gọn nhưng đã hàm chứa toàn bộ tâm trạng: một sự chấp nhận, không mong cầu, không khao khát.
Hai câu thơ mở đầu vẽ ra một khung cảnh mang đậm màu sắc u hoài, lạnh lẽo:
Xóm nhỏ mây buồn mãi tụ tan
Trời đông xứ sở lạnh trăng ngàn
Hình ảnh "mây buồn mãi tụ tan" không chỉ là miêu tả cảnh vật mà còn là ẩn dụ cho sự luân hồi, lặp lại của những nỗi buồn, những đổi thay vô định trong cuộc đời. Nó mang tính vĩnh cửu, cứ đến rồi đi, nhưng nỗi buồn thì luôn còn đó.
Không gian được xác định là "trời đông xứ sở" với cái lạnh buốt thấu xương của "trăng ngàn". Cái lạnh từ thiên nhiên như thấm vào tâm hồn, tạo nên một không khí cô đơn, tê tái.
Từ cảnh vật, tác giả chuyển sang nỗi đau của con người và hoàn cảnh:
Thương đời mẹ khổ manh quần vá
Lại cảnh quê nghèo bãi sóng đan
Hình ảnh "mẹ khổ manh quần vá" là một chi tiết đắt giá, chạm đến tận cùng nỗi xót xa. Người mẹ là biểu tượng của sự lam lũ, nhọc nhằn. Chiếc quần vá là minh chứng rõ ràng nhất cho sự nghèo khó, sự hy sinh và nỗi lo cơm áo không dứt.
Cảnh "quê nghèo bãi sóng đan" cho thấy sự khó khăn chung của xóm làng. "Bãi sóng đan" có thể gợi hình ảnh làng chài hoặc vùng ven biển với nghề chài lưới vất vả, bấp bênh, hoặc hình ảnh những mảnh lưới cũ kỹ, vá víu như số phận con người nơi đây.
Nỗi buồn được cụ thể hóa trong không gian sống đơn sơ, tăm tối:
Giữa ngọn đèn khuya sầu nước nổi
Cùng căn gác lửng đọng mưa tràn
"Ngọn đèn khuya" thường gắn liền với sự thao thức, trăn trở, với những suy tư lặng lẽ. Ánh sáng yếu ớt của ngọn đèn càng làm rõ hơn cái sầu, cái buồn trước "nước nổi" (có thể là lũ lụt, hoặc đơn giản là dòng đời trôi nổi).
"Căn gác lửng" là một không gian chật hẹp, tạm bợ. Hình ảnh "đọng mưa tràn" không chỉ là nước mưa mà còn là giọt nước mắt, là nỗi buồn dai dẳng, chất chứa mãi không tan.
Hai câu kết chính là sự đúc kết cho toàn bộ tâm trạng và chủ đề của bài thơ:
Bao mùa vẫn tấm thân gầy guộc
Chẳng mộng mơ gì cõi thế gian ./.
"Bao mùa vẫn tấm thân gầy guộc": Sự nghèo khó, vất vả không thay đổi theo thời gian. Cuộc đời cứ thế lặp lại, thân xác thì hao mòn, gầy yếu. Đây là sự đành lòng, sự chấp nhận một số phận cố định.
"Chẳng mộng mơ gì cõi thế gian": Đây là lời khẳng định mạnh mẽ nhất cho nhan đề "CHỈ THẾ THÔI". Mọi khao khát, mọi ước mơ đã bị cái nghèo, cái khổ tước đoạt. Cuộc sống chỉ còn là sự tồn tại, không có những bay bổng, ảo vọng. Lời thơ là một tiếng than thở không chút hy vọng, đầy tính triết lý bi quan về kiếp người.
⭐ Tổng Kết
Bài thơ "CHỈ THẾ THÔI" thành công trong việc xây dựng một bức tranh tả thực nhưng thấm đẫm cảm xúc về cuộc đời nghèo khó. Ngôn ngữ thơ giản dị, chân chất nhưng giàu sức gợi tả. Cảm hứng chủ đạo là nỗi buồn cô đơn, sự cam chịu và sự kiệt quệ về tinh thần trước sự khắc nghiệt của hoàn cảnh.
Nó khiến người đọc đồng cảm sâu sắc với thân phận nhỏ bé, lam lũ, chỉ biết lặng lẽ sống qua ngày, không một lời than vãn, bởi lẽ, mọi thứ chỉ thế thôi.
